Serotonin ile mutlu olun…
Hava şartları, yaşam koşulları, mevsim geçişleri, maddi sıkıntılar, aşk hayatı, eğitim hayatı, iş hayatı, sosyal ilişkiler vs. bu liste böyle uzar gider. Yaşantımız boyunca pek çok şeyle başa çıkmak zorunda kalıyoruz, öyle ki zaman zaman bu durum bazen içinden çıkılamaz bir hal alabiliyor. Herkes bir depresyon hali içerisinde ve bu da bizim sosyal hayatımızı, iş/eğitim hayatımızı çok yakından etkiliyor. Verim düşüyor, verim düştükçe mutsuz olunuyor, sonra bir kısır döngüye giriliyor. Hayatın bu yoğun koşuşturması içerisinde de bazılarımız kilo verme veya sağlık problemleri nedeni ile diyet yapmakla uğraşıyor. Kimi zaman bu durumda bizi mutsuz eden seçenekler arasına girebiliyor.
Tamda şuan bir mevsim geçişi yaşıyorken, ruhsal olarak olumsuz etkilenmemek için doğal yollarla motivasyonunuzu arttırmak, yaptığınız işten veya okuduğunuz okuldan aldığınız verimi arttırmak adına doğal yöntemlerle kendinizi toparlamaya ve mutlu olmaya ne dersiniz?
Serotonini eminim daha önce milyonlarca kez duymuşsunuzdur. Ancak yine eminimki birçoğunuzun aklına serotonin dendiğinde çikolata geliyor. Ancak serotonin sadece çikolatanın size mutluluk vermesini sağlayan bir hormon değil. Serotonin bir nörotransmitterdir. Yani sinir hücreleri arasında elektrik sinyallerini taşımakla görevlidir.
Serotonin Salgılanımı
Serotonin beyinde salgılanır ve vücudun çeşitli noktalarında üretilir. Merkezi sinir sistemindeki serotonin ruh hâlini, uykuyu, iştahı, öğrenmeyi, hafızayı, cinsel ve sosyal davranışları düzenlemeye yardım eder. Mide-bağırsak kanalındaki serotonin ise sindirimi düzenlemekle görevlidir. Yaygın olarak kullanılan antidepresan ve anti-anksiyete ilaçlarının birçoğu serotonin düzeyini arttırıcı yönde etki eder. Eksikliğinde depresif, yorgun, sıkılgan bir ruh hali görülür. Triptofan aminoasidinden sentezlenir. Düşük düzeylerdeki serotonin aynı zamanda uyku kalitenizin düşmesine de neden olmaktadır.
Çevresel etkenler ve hatalı davranışlar zaman zaman serotonin salınımının azalmasına sebep olabilir. Bunların başında aşırı kafein tüketimi, spor yapmamak, yeterli ve dengeli beslenmemek, uyku düzensizliği, hazır gıdalardan fazla tüketmek ve stres yer almaktadır.
Spor bildiğiniz gibi zihinsel ve bedensel beslenmenin stres atmanın en büyük yardımcısıdır. Günlük yapacağınız egzersizler serotonin salınımını arttıracaktır. Eve gelip egzersiz yapmak istemediğinizi düşündüğünüz zamanlarda aslında stresli olduğunuzu ve bu stresi spor yaparak yeneceğinizi, yani serotonin düzeyini arttırmanız gerektiğini kendinize hatırlatın ve kendinizi spor yapmaya zorlayın. Bunu bir alışkanlık haline getirmeniz kendinize büyük bir iyilik yapmanızı sağlayacaktır. Eğer masabaşı iş yapıyorsanız mutlaka belirli aralıklarla kalkıp gezinin ve odanızı düzenli olarak havalandırmaya özen gösterin.
Triptofan…
Serotoninin ham maddesinin triptofan olduğundan bahsetmiştim. Triptofan içeren besinleri tüketmeniz doğal olarak serotonin salınımını arttıracaktır. Bu besinler ise şu şekilde: et, balık, peynir, meyve (özellikle muz, çilek, elma, portakal, böğürtlen, ananas, avokado ve şeftali), badem, fıstık, ceviz gibi kuruyemişler ve bitkisel tohumlar. Ancak hemen şunu da belirteyim; sigara içtiğinizde, alkol kullandığınızda, yüksek miktarda şeker ürünleri tükettiğinizde veya anormal derecede düşük kan şekeri düzeyleriniz varsa triptofanın serotonine dönüşümü azalır.
Triptofanın serotonine dönüşmesi de B6 vitamini sayesinde oluyor. B6 içeren besinler:Kepekler(ham pirinç ve buğday kepeği), kurutulmuş bitki ve baharatlar (özellikle toz acı biber ve kuru nane), balık, ciğer, muz, böbrek, ceviz, alabalık, dana eti, greyfurt, hindi eti, karnabahar, kestane, lahana, maydanoz, tavuk eti, fındık, fıstıktır.
B12 ve B9
B12 vitamini ve B9 vitamini (folik asit) serotonin üretiminde birlikte çalışmaktadır. B12 açısından en zengin yiyecekler karaciğer ve kırmızı ettir. Bunlar dışında yumurta, peynir ve keten tohumunda da bulunur. Yeşil yapraklı sebzeler, tam tahıl ürünleri, karaciğer, kırmızı et, yumurta, kurubaklagiller, bezelye, tam tahıllı besinler, brokoli ve lahanada folik asit içeriği açısından zengin besinlerdir.
Sürekli evde oturduğunuzda bunalmanızın sebebi D vitamini olabilir mi? D vitamininin üretiminin ana kaynağı bildiğiniz gibi güneş ve güneş ışınlarından yeteri kadar yararlanamadığımız zaman D vitamini seviyesinde düşüş olması ve bunun serotonin seviyelerini düşürmesi sizi depresyona sürüklüyor olabilir. O nedenle güneş ışığından olabildiğince yararlanmaya çalışmalısınız.
Okuma Önerisi: Uyku Bozukluğu
Düzenli uyku uyumaya özen gösterin. Sağlıklı bir uyku düzeni her alanda başarınızı olumlu yönde etkileyecektir. Stresin en büyük etkisi uyku düzensizliğidir, o nedenle mutlaka uyku saatlerinizi belirleyin. Yatmadan önce kafeinli içecek tüketmek yerine melisa veya papatya çayı gibi rahatlatıcı çaylar tüketmeniz güzel bir uyku çekmenize yardımcı olacaktır.
Eğer bilinçsizce diyet yapıyorsanız yeterli karbonhidrat alamadığınız zamanda hem kendinizi hem vücudunuzu strese sokarsınız. Metabolizma hızınız gittikçe yavaşlar. O nedenle size özel olmayan diyetleri ve çok düşük kalorili diyetleri uzun süreli uygulamaktan kaçının.
Haftanın 1 günü protein ihtiyacınızı bitkisel proteinlerden sağlayın. Bir nevi detoks yapmış olun. Meyvelerden ve sebzelerden bol bol faydalanın. Ancak meyve tüketiminde porsiyon kontrolüne önem verin. Her öğününüzde salatanız yada en azından yeşilliğiniz mutlaka olsun. Hafif beslendikçe yükünüzün hafiflediğini, ruhsal durumunuzun olumlu yönde etkilendiğini ve daha enerjik hissettiğinizi göreceksiniz, bu da sizi çok mutlu edecek.
Gördüğünüz gibi tatlı tüketimi haricinde de sizi mutlu etmeye yarayacak pek çok besin ve uygulama var. Sağlığınıza ve kendinize zarar vererek geçici mutluluk yaşamak ve daha sonrasında üzülmemek adına daha uzun süre sağlıklı ve mutlu bir zaman geçirmek için şeker gibi sizi kısa süreliğine kandırıp sonrasında çok üzen besinlerden uzak durun. Tatlı tüketeceğiniz zamanlarda ise antioksidan açısından yüksek olan %70 üzeri bitter çikolataları tercih ederseniz oldukça sağlıklı bir seçim yapmış olursunuz.
Bir yazının daha sonuna gelmişken işinize yarar bilgiler verdiğimi umarak, hepinize güzel günler diliyorum.